De 1e dag in Ravensbruck

Ha Allemaal!

Hier mijn eerste berichtje uit Haus Pappel in Ravensbrück. We zijn gisteren vanuit Nederland vertrokken en na een paar uur vertraging kwamen we 's avonds in het herinneringscentrum aan. Bij het binnenrijden vallen meteen de muren op die zelfs vanuit de bus nog te hoog zijn om overheen te kijken. Het was merkwaardig dat het ineens een stuk stiller werd in de bus! Nadat we aangekomen waren, konden we even naar de kamer om de tassen te droppen. Direct na het diner hadden we een kennismakingsavond.

Vanmorgen kregen we na het ontbijt de gelegenheid om kennis te maken met de 4 overlevenden die voor ons hierheen gekomen zijn. 3 vrouwen en 1 man met allemaal een verschillende achtergrond, met allemaal een verschillend verhaal, maar allemaal met hetzelfde doel! Erg interessant om te horen wie ze zijn, waar ze nu wonen (o.a. New York en Londen) en te horen wat ze hebben meegemaakt. Daarna kregen we de gelegenheid het kampterrein te verkennen.

We begonnen de rondleiding bij de weg waar de gevangenen vroeger aankwamen, maar waar ook de kinderen van de Duitse officieren liepen om naar school te gaan... Zij kwamen elkaar ironisch genoeg wel eens tegen! Op deze plek hadden we zicht op de huizen waar vroeger de SS officieren met hun vrouw en kinderen woonden. Deze huizen waren op een heuvel gebouwd, zodat ook direct de rangorde bekend was. Aan de andere kant van de weg staan de huizen waar de kampbewaaksters woonden. In deze huizen zijn sinds 2002 een aantal jeugdherbergen gevestigd, maar er is ook een gedenkplaats gemaakt. Nadat ze uit de vrachtwagen gestapt waren (RAUS! RAUS!) moesten ze door de toegangspoort naar binnen. Op de foto is te zien dat er een grote poort en een kleine poort was. De grote poort was voor alle mensen die gevangen genomen waren, de kleine poort mochten alleen gebruikt worden door de SS officieren.

Eenmaal binnen zie je een immens terrein! Echt supergroot gewoon! Je doet er ruim 20 minuten over om naar het eind te lopen. Moet eerlijk zeggen dat ik dat nog niet gedaan heb, maar komt nog wel. De desinfectie gebouwen en de fundamenten van het bad- en keukengebouw staan er nog. De cellen en het crematorium zijn zelfs nog te bezoeken. Over dit terrein kregen we een rondleiding. Hier zal ik een andere keer meer over vertellen aangezien het interessantste gedeelte van de dag de gesprekken met de overlevenden was!

De eerste 2 overlevenden van wie ik het verhaal hoorde, waren Ernst en Beppie.
Ernst ouders waren extreem links geörienteerd. Na hun huwelijk hebben ze zich uitgeschreven bij de Joodse gemeente. Gelukkig, anders was Ernst waarschijnlijk in Buchenwald terecht gekomen. Op de dag dat de oorlog uitbrak, kwamen zijn ouders terug van een zakenreis. Deze nacht vlogen er heel veel vliegtuigen over die parachutisten dropten. Een van de volgende dagen krijgen de ouders van Ernst de kans op de boot mee te gaan en Nederland uit te vluchten. Zijn ouders willen dit echter niet, omdat de rest van de familie van hun afhankelijk is. Naderhand zal zijn moeder toegeven dat dit een verkeerd besluit is geweest.

In het najaar van 1942 bestond het koppengeld al en per opgehaalde Jood kregen de officieren F 7,50. Het gezin had een Franse lerares op zolder en om haar een kans te geven te ontsnappen is zijn moeder alle mogelijk scheldwoorden beginnen te roepen tegen de SS-ers. Zo kon zij ontsnappen en heeft ze een nieuw en veilig onderduikadres gevonden. Nadat hij opgepakt was, werd Ernst naar kamp Vught gebracht. Het was een strenge winter, maar gelukkig was dit gezin wandelen gewend waardoor zij de wandeling overleefden. Veel mensen stierven door uitdroging.

Aangezien Ernst nog maar 15 was, had hij eigenlijk met een kindertransport mee gemoeten. Hij heeft tot nu toe nooit begrepen waarom hij uiteindelijk niet weggehaald is. In kamp Vught werd Ernst ernstig ziek, maar weet tegen alle verwachtingen in toch te overleven. Na kamp Vught kwam Ernst via Westerbork in Auschwitz terecht. Iedereen verwachte dat ze de dood tegemoet rijden en aangezien de meeste mensen in de wagon van mijn leeftijd zijn, werd er in een deel van de wagon gevreeën. Daar kwam commentaar van andere mensen op, maar de jongeren zeiden 'Dit is het laatste genot dat we in het leven kunnen hebben!' Inmiddels is Ernst 16 jaar.

Ernst had verhalen gehoord over de gaskamers in Auschwitz en werd toen ze uit de wagons kwamen, geselecteerd om naar de gaskamers te gaan. Dit stond hem echter niet aan, dus wandelde hij rustig naar de andere groep. De SS-ers schreeuwden om het hardst, maar Ernst wandelde gewoon door. Diezelfde middag werd hij met een vrachtwagen naar het werkkamp Monowitz gebracht. Hier kreeg Ernst ook een nummer, daar was hij heel blij mee. Dat klinkt een beetje raar, maar op deze manier was hij slaaf geworden en zagen ze dus nog wat in hem.

In de barakken zorgde Ernst ervoor dat hij boven in het stapelbed kon slapen. Hoe hoger je sliep, hoe minder kans je had op doorlekken van buikloop van degene boven je, overgeven of bedplassen. De stapelbedden waren 3 lagen hoog. Op een gegeven moment vroegen de Duitsers om een tuinier. Tuinier? Jaa, dat ben ik. Ernst was nooit tuinier geweest, maar op deze manier kon hij er voor zorgen dat er af en toe 'per ongeluk' een appel in zijn mond viel. Na dit werk moest Ernst bij de rioolbouwers werken. Dit was ontzettend zwaar werk! Ze moesten 2 zakken van 50 kilo tegelijk tillen. Tijdens dit werk heeft Ernst er voor gezorgd dat hij een bedrijfsongeluk kreeg om zo vrij te blijven van transport. Uiteindelijk werd hij toch op de trein naar Buchenwald gezet. Hier werd om houthakkers gevraagd en natuurlijk was Ernst dit ook! ;) Tot het moment van de bevrijding heeft Ernst hier gezeten. Hij was geen Jood en wilde zijn leven 'veilig' stellen door dit aan te tonen. De enige manier waarop hij dit kon doen was door zijn broek naar beneden te trekken en te laten zien dat hij niet besneden is. 3 dagen later werden ze door de Amerikanen bevrijd. Een van de laatste dingen die hij in het concentratiekamp gezien heeft, is het springen van een officier vanuit de wachttoren.

Het verhaal van Beppie:
Beppie komt uit een gezin van 9 kinderen, 6 meiden en 3 jongens. Het was altijd gezellig in huis en als jongste van het gezin werd ze goed verwend. Tot 12 jaar ging Beppie naar de lagere school, daarna was school verboden. Op de dag dag de oorlog uitbrak, was de vader van Beppie als postbode aan het werk. 's Nachts werd ze uit bed gehaald en moesten ze met het gezin onder de trap zitten. Daar hebben ze 5 dagen gezeten omdat ze dachten dat ze op die plek veilig waren tegen de bombardementen. De buren haalden eten voor dit gezin, aangezien zij niet meer in de winkels mochten komen. Na die 5 dagen waren de bommen 'normaal' geworden.

In de winter van 1941-1942 kwam de vader van Beppie ineens niet meer thuis, nadat haar moeder naar het werk gebeld had, kwam ze erachter dat er een razzia geweest was in de wijk waar haar vader werkte. Ook haar jongste broer kwam ineens niet meer thuis. Beppie moest werken in een Joodse onderneming die regenjassen voor de Duitsers maakte. Het maken van deze regenjassen werd gesaboteerd, door de solutie waarmee de jassen waterdicht gemaakt werden. De arbeiders lieten de solutie achterwege. Toen de Duitsers daar achterkwamen werd de fabriek gesloten en werden alle arbeiders (waaronder Beppies zwager en zus) opgepakt. Beppie was die dag naar de dokter en bleef daarna bij haar moeder en nichtje thuis. Op een avond gaat de bel en wordt Beppie meegenomen. Ze wordt naar kamp Vught gebracht, hier is ze blij mee omdat ze in ieder geval nog in haar eigen land is. Haar moeder kreeg op dat moment de keuze om mee te gaan of om thuis te blijven. Ze koos ervoor om thuis te blijven, maar wordt in maart 1943 alsnog thuis opgehaald en naar Sobibor gebracht.

Met een veewagen moest ze om 23:00 aantreden in de laatste wagon. Beppie werd alleen getransporteerd, maar kwam toevallig een buurmeisje tegen die ook van kamp Vught naar Auschwitz gebracht werd. De treinen reden alleen 's nachts, dus duurde de rit enkele dagen. Nog steeds stapt Beppie niet in de trein! De 1e indruk dat Beppie van kamp Auschwitz krijgt brengt totale ongeloof met zich mee. Ze verwacht niet wat er gebeurd. De grote wachttorens, het hek met prikkeldraad en het exercitieterrein maken veel indruk. Hier krijgt Beppie een nummer in haar arm gedrukt en wordt door de Duitse officieren alleen nog aangesproken als '78288'. Na een keuring door een Duitse dokter wordt ze geselecteerd om voor de Philipsfabriek te werken en munitie voor de Duitsers te maken. Hier heeft ze anderhalf jaar van 6:00 tot 20:00 gewerkt. Per dag kregen ze 2 sneetjes brood te eten en hadden ze 30 minuten pauze.

De omstandigheden waren slecht in het kamp, ze probeerden elkaar moed in te spreken en stonden niet stil bij het dagelijkse geweld. Er gingen veel mensen dood. Van de 300 mensen zijn slechts 13 Nederlandse vrouwen uit Ravensbrück die de dodenmars overleefd hebben. Ravensbrück was op dat moment al overvol, de vele gevangenen uit verschillende concentratiekampen werden op dodenmars naar Ravensbrück gestuurd. Met zijn zessen sliepen ze zittend in 1 bed. Dat zittende slapen vond ze op dat moment het allerergst. Toen ze in Ravensbruck de Russen hoorden, wilde iedereen de oorlog overleven. Vanuit Ravensbruck vertrokken ze echter op dodenmars en toen ze op een ochtend wakker werden waren de Duitsers weg en lagen alle geweren op een stapel. Toen de Russen bij hun waren, werden ze naar een huis gebracht wat eigenlijk het huis van een foute Duitser was. Hier konden ze in een echt bed slapen, een fantastisch moment en ze kregen een Nederlandse vlag die ze uit het raam moesten hangen! Na 10 dagen werden ze overgeleverd aan de Amerikanen en met een vracht/oorlogsvliegtuig werden ze naar Brussel gebracht. Daar kregen ze het gevoel dat ze niet welkom waren. Vanaf Brussel zijn ze in een open vrachtwagen naar Amsterdam Centraal gebracht waar ze werden ingeschreven bij de gemeente. Beppie liep de Joodse gemeenschap snel voorbij. Het was 3 uur 's nachts toen ze in Amsterdam was, dus is ze naar het huis van oude kennissen gegaan, waar ze uiteindelijk haar toekomstige man zou ontmoeten.

Het verhaal van Selma en Margrit zal ik een andere dag vertellen, anders wordt het verhaal echt te lang! Na deze kennismaking werden we in groepjes verdeeld en kregen we allemaal een andere opdracht. Ik zit in het groepje dat een brochure gaat maken, zodat kinderen van groep 7/8 zelfstandig dit kamp kan bezoeken aan de hand van onze handleiding. Hier zijn we in de namiddag en avond mee bezig geweest.

Verder hebben we wel een leuke groep! Heb met een aantal al een gezellige busreis en een eerste dag gehad. Belooft veel goeds voor de komende dagen!

Nog even een fotolink. Het internet is hier erg traag, dus ik kan niet al te veel foto's plaatsen! Helaas! Om jullie toch een kleine indruk te geven heb ik er 10 geupload.
http://www.mijnalbum.nl/Album=OF444SHJ

Geniet van het lange weekend en het 'mooie' weer!

Liefs Ceciel